Homolje – Gospodarev kamen, Manasija i Krupajsko vrelo

• Hiking
• Istočna Srbija
• Jednodnevne
• Obilasci
• Pogodno za porodice
• Proleće 2023

Na obroncima Beljanice, između Homolja i Gornje Resave, na tromeđi sela Lipovica, Bliznak i Krupaja nalazi se jedinstven vidikovac Gospodarev kamen ili Gospodareva stolica, na kojem je despot Stefan, prema legendi, razvijao strategije ratovanja i sa kojeg je posmatrao svoje vojnike dok su se obučavali za viteške borbe.

Na ovom putovanju ćemo se upoznati sa pravoslavnom umetnošću, osnovnim obeležjima „moravske i raške škole“, koje su u izuzetnom skladu objedinjene u Manasiji. Dodirnućemo zemlju predaka i kretati se put Gospodarevog kamena odakle je prema predanju despot Stefan motrio na svoju vojsku i crpeo inspiraciju za kreativna stvaralaštva i vojne podvige. Odabrana pešačka staza će nam dati uvid u liniju razdvajanja Braničevskog okruga i Pomoravlja, sa čijih vidikovaca pogled seže do Beljanice, Homoljskih i Kučajskih planina.

Na kraju naše pešačke staze, sledi obilazak jedinstvenog spomenika prirode i kraškog fenomena, Krupajskog vrela, koji je jedan od najvećih i najlepših kraških izvora u Srbiji.

Dodatne napomene:

• Oprema za turu Gospodarev kamen i Krupajsko vrelo: Duboke planinarske cipele sa vibram đonom ili sportske patike sa jačim đonom, ranac, slojevita garderoba, prilagođena vremenskim uslovima, poneti dovoljno vode i malo hrane (grickalice, sendviči, voće).
• Podaci o pešačkoj stazi:
  • Dužina: 12 km
  • Ukupni uspon/spust: oko 250 m
  • Težina: laka
  • Trajanje: oko 4h sa pauzama
• Za realizaciju ture Gospodarev kamen i Krupajsko vrelo, neophodno je minimum 18 prijavljenih.
• Data cena je za članove „Explore Serbia“. Informacije o članstvu možete naći ovde. Za one koji nemaju člansku kartu, cena iznosi 4100 dinara.
• Sopstveni prevoz: u slučaju da dolazite sopstvenim prevozom, cena ture iznosi 2100 dinara (uz članske karte Explore Serbia) ili 3100 dinara (za one koji nemaju člansku kartu).
• U slučaju nedovoljnog broja prijavljenih putnika ili nepovoljnih vremenskih uslova, krajnji rok za obaveštavanje o odlaganju ili otkazu ture od strane organizatora je 2 dana pre polaska.

• Otkazi putovanja od strane putnika: 

  • U slučaju otkaza putovanja od strane putnika, 5 i više dana pre datuma ture, Agencija zadržava iznos od 20 % na troškova rezervacije.
  • U slučaju da putnik otkaže putovanje manje od 5 dana pre putovanja, agencija zadržava pravo na celokupan iznos. U slučaju zamene drugim putnikom koji pronađe ili sam putnik ili Agencija, putniku se vraća 90 % uplaćenog iznosa.
  • U slučaju bolesti putnika i otkaza do 3 dana pre ture, uplaćeni novac se može vratiti ili se iznos može prebaciti za neku drugu turu u organizaciji Agencije, a putnik je dužan da pismenim putem pošalje medicinsku dokumentaciju o nastaloj bolesti. U slučaju bolesti putnika i otkazu manje od 3 dana pre ture, pored slanja medicinske dokumentacije o nastaloj bolesti, putnik je u obavezi da Agenciji nadoknadi učinjene troškove (troškove prevoza i organizacije putovanja), a deo novca se može refundirati.

Atrakcije u okolini

Manastir Manasija

Prema kulturi koja je zasnovana na pravoslavnom etosu srce je jedini organ gde se Bog može nastaniti. Boga, cara nestvorenog carstva, ne može smestiti cela vaseljena, a metafizičko srce može. To je tajna čovekovog srca. Da je o ovoj tajni despot Stefan duboko promišljao i svoje srce uzdizao ka Bogu, svedoči njegova zadužbina Manastir Resava.

Crkva Svete Trojice u manastiru Resava,  poznatijem kao Manasija, građena je kao mauzolej jednog od najznačajnijih srpskih vladara, despota Stefana Lazarevića, sina kneza Lazara koji je učinio izbor dostojan Nebeskog Cara i kneginje Milice, u monaštvu nazvana Evgenija i Efrosinija.

Hram u Resavi posvećen je Silasku Svetog Duha na apostole (Duhovima), koji je poznat pod imenom Svete Trojice. Samo retko koji vladar je bio odvažan da crkvu podigne Hristu lično i posveti je nekom događaju iz njegovog života.

Despot Stefan je bio izuzetna ličnost. Rođen je 1377. i otac mu je ne bez razloga dao titularno ime srpskih vladara Stefan, a majka plemenito poreklo od Nemanjića. Time je na simboličan način već u najranijem dobu bio predodređen za vladara. Istorijski izvori navode da je bio veoma obrazovan. On je bio i vitez i pisac. Veliki državnik i vojskovođa. Prosvetitelj i graditelj. Gradio je škole, biblioteke, crkve, manastire, bolnice.  Despot Stefan je imao dar za politiku i diplomatiju, kao i za književnost.

On je bio bliži monasima i pustinjacima, te sve što je ostavio iza sebe, u književnom smislu, uporedivo sa delima monaha, učenih ljudi poznog srednjeg veka. Njegov najznačajniji rad je književna poslanica „Slovo ljubve“, za koju postoje pretpostavke da je upućena njegovom bratu Vuku, a čita se i kao himna Ljubavi. U skladu sa tradicijama epohe, ali i sopstvenog srpskog nasleđa, despot Stefan je bio zaštitnik kulture i inicijator književne obnove u Srbiji. Resavska škola u manastiru Manasija je bila centar prepisivačke i prevodilačke aktivnosti u despotovo vreme.

Obasjana zlatom i ultramarin plavom, ukrašena cvetnim šarama i oblicima koji simbolizuju beskonačnost, Manasija se ubraja u vrhunska ostvarenja srpske srednjovekovne države. Posebnost manastira predstavlja utvrđenje koje je osmišljeno po svim pravilima srednjovekovne fortifikacije, a sagrađeno sa ciljem da brani manastirsko naselje.

Grad i u njemu manastir, jednom rečju Manasija, naglašeno neguje kult Svetih ratnika koji je vezan za Srbiju 14. i 15. veka kada su zemaljske hrišćanske vojske bile nemoćne. Personifikacija hrišćanskog viteštva očituje se kroz Hristolike likove Svetih ratnika Arete, Nestora i Nikite, prepoznatljivih simbola Manasije. Prefinjena estetika uočava se i na drugim freskama kao što je Parabola o bogatašu i ubogom Lazaru. Tu je i jedinstvena ktitorska kompozicija na kojoj je despot Stefan predstavljen reprezentativno i otmeno sa simbolima vladarskog dostojanstva.

Ovaj sakralni objekat, možda, stoji na početku jednog novog četvrtog stilskog pravca koji na žalost nije mogao da se razvije zbog pada Srbije pod vlast Otomanskog carstva.

Resavski kraj

Resavski kraj je dobio ime po reci Resavi, koja izvire na Kučajskim planinama, na visini od 1100 metara. Na samom početku svog toka Resava teče kroz gustu bukovu šumu- prašumu Vinatovaču. Dalje, protiče kroz opštine Despotovac i Svilajnac i uliva se u Veliku Moravu.

Planina Beljanica

Planina Beljanica, sa najvećim vrhom od 1339 metara, razdvaja Resavu od Homolja. Njen kraški sastav je uzrokovao nastajanje mnogih vrtača, jama, uvala i pećina.

Centralna visoravan planine je gola, ali su zato padine pokrivene bukovim i hrastovim šumama koje su povremeno i prašumskog tipa. U senkama velikih stabala ima dosta pečuraka, naročito vrganja. Iz dubine planine, na desetak kilometara istočno od Manasije ulazi se u svetski poznatu Resavsku pećinu čiji je otvor otkriven tek 1962. Razlog za to je gusto rastinje koje ovu prirodnu lepoticu okružuje.

Na obroncima Beljanice nalazi se jedinstveni vidikovac, Gospodarev kamen. Imao je značajnu ulogu u istoriji ovog dela istočne Srbije, budući da je deo putnog pravca koji povezuje Resavu i Mlavu.

Homoljske planine

Homoljske planine pripadaju Karpatsko-balkanskoj grupi planina. Izgrađene su pretežno od škriljaca i krečnjaka. Nalaze se su između Zviške kotline na severu i Žagubičke kotline na jugu, kao i između Mlavske kotline na zapadu i izvorišnih delova Gornjeg Peka na istoku.

Prosečna visina je oko 900 metara, a najviši vrh je Oman na 962 metra. Planine su bogate gustom šumom i mnogim rečnim izvorima. Niži delovi Homoljskih planina obrasli su hrastovim šumama. Na srednjim delovima su hrastove i bukove šume, dok se na najvišim delovima nalaze se pašnjaci i livade. Na njima su katuni i bačije, starinska stočarska staništa, gde pasu stada ovaca, od čijeg se mleka pravi homoljski sir.

U administrativnom smislu Homolje skoro u potpunosti pripada opštini Žagubica, koja se graniči sa opštinama: Petrovac, Despotovac, Bor, Majdanpek i Kučevo.

Organizator ture je turistička agencija Explore Balkans doo. Uz ovaj program važi Pravilnik o izvođenju tura Explore Balkans doo.

Prema članu 79. Zakona o turizmu za jednodnevne ture nije obezbeđena zaštita u pogledu garancije putovanja